Twee brieven van Aimé Billiau naar zijn ouders toe in augustus en september 1914. Een foto van Aimé Billiau en een transcriptie van één van die brieven door Mevr. Rika Billiau. || Kapitein Aimé Billiau (1892-1914), zoon van Théophile Billiau en Nathalie Depré, werd tijdens de Eerste Wereldoorlog als vermist opgegeven. In het archief van Evere staat vermeld dat hij hoogstwaarschijnlijk sneuvelde tijdens de Slag aan de IJzer op 24 oktober 1914 nabij Diksmuide (vermoedelijk aan de Tervate brug). In augustus en september 1914 heeft hij echter nog verschillende brieven naar zijn ouders gestuurd waarvan er twee bewaard zijn gebleven. De originelen van de brieven zijn in het bezit van Suzanne Cattrysse, weduwe van Georges Billiau. Vermoedelijk kreeg hij die brieven van zijn zus Simone Billiau, die taak van bewaarster van familie archief op zich heeft genomen. Gelukkig maar. De eerste brief is van 7 augustus 1914 en geschreven vanuit een kasteel in Oirbeek bij Tienen. In deze eerste brief is Aimé heel optimistisch over de oorlog en het verloop ervan. Hij schrijft dat de Duitsers om een wapenstilstand vragen en dat zij heel wat verliezen te verwerken kregen. Hij probeert zijn moeder zo goed mogelijk gerust te stellen. In een tweede brief gaat hij dieper in op de omstandigheden waarin de soldaten moeten vechten. Hij beschrijft hoe de Duitse kanonnen obus na obus afvuren op de Belgische stellingen, hoe diep de kraters wel niet zijn van die obussen en hoeveel angst ze inboezemen bij de soldaten. Toch schrijft hij ook dat hij veel geluk heeft gehad want hij was niet één van de dertig Belgische mannen die er het leven lieten... Helaas een kleine drie weken later werd ook Aimé Billiau het slachtoffer van de oorlog.

Mijn grootvader Marcelin Colman heb ik nooit gekend want hij is omgekomen in de slag bij Rabosée de eerste dagen van WO I. Mijn grootmoeder is achtergebleven met 3 kleine kinderen 8, 6(mijn papa) en 4 jaar. Ben dit jaar naar het kerkhof geweest in Rabosée bij Wandre in de provincie Luik (heb trouwens nog mijn bekllag gedaan bij de stad Luik over de erbarmelijke toestand van de ingang van het militaire kerkhof) Verder sluit ik enkele kopieën in van documenten en foto's.

Dagboek van Pieter Van Damme en brieven van zijn moeder Maria D'Hollander. || De restanten van de ‘Groote Oorlog’ zijn in West-Vlaanderen nooit ver weg: de begraafplaatsen, de monumenten, de wegwijzers, de IJzer... Het zijn herinneringsplaatsen die het verleden tastbaar maken. Ze blijven ons steeds onder ogen komen, ook al vervagen ze in hun omgeving, toch houden ze ons onderbewustzijn wakker. In 1967 gaf ‘Pépé’ Van Damme me zijn ‘gamelle’ en groene muts met de rode kwast. ‘Bewaar gij dat maar manneke’ zei hij. Meer uitleg gaf hij niet bij zijn souvenirs uit de Eerste Wereldoorlog. Als kind had ik geen enkel vermoeden wat achter dat blik en stuk stof schuilde. Bij zijn overlijden in 1969 kreeg ik zijn dagboekje welk hij als frontsoldaat neerpende. Nog later kwamen er de brieven van zijn moeder en officiële documenten bij. Jaren gingen verder en ik bewaarde. Tot ik in april 1998, bij een bezoek aan het nieuwe ‘In Flanders Fields’ Museum te Ieper die stimulans krijg om al die oude documenten eens te ordenen en een biografie op te stellen van een frontsoldaat. Het verhaal van 4 jaar waanzin en offeren van vele duizenden, waar tussen die ene persoon, Pieter Van Damme, zijn rol en deel kreeg. Opeens beginnen al die documenten hun verhaal te vertellen. Als kleine puzzelstukjes passen ze in elkaar. Het dagboek geeft de aanzet, de brieven maken de binding met de thuisblijvers, en de officiële papieren laten vermoeden dat er meer leed schuilt dan ik kan lezen tussen de vage potloodregels. Ik start mijn zoektocht naar de ontbrekende puzzelstukken. Maandag 4 Mei 1998, 19u30. Ramskapelle. Ik rij in de avondzon langs de oude spoorwegbedding Diksmuide - Nieuwpoort. Links ontdek ik de oude hoeven met de klinkende namen Noordhof, Jockfeld, Chien Marin. Rechts laat een aardenrug de spoorwegbedding vermoeden die als een onnatuurlijk element het landschap doorkruist. Verder naar het oosten ligt de IJzer. Ik sta in het westen, in het avondland, daar waar de zon ondergaat, de IJzer en de Nijl, ze zijn meer dan symbolen van dood en leven. Plots voel ik de aanwezigheid van Pieter. Het is net alsof hij naast mij in de auto zit en mee in het verleden kijkt… Het resultaat van lezen en opzoeken hebt u nu in uw handen. Ik draag het dan ook op aan Pieter Van Damme en aan alle frontsoldaten die hun jeugd en leven offerden in een oorlog die weinig opleverde behalve verliezen. (Eric Kellens, kleinzoon van Pieter Van Damme, mei 1998, Torhout).