Liefde in een tijd van oorlog en de gevolgen daarvan
Dat de Groote Oorlog enorme gevolgen heeft gehad, is bekend. Niet alleen de strijd die tijdens de oorlog in de loopgraven geleverd werd, was verschrikkelijk, ook de nasleep van de oorlog richtte veel schade aan. Dit verhaal laat zien dat naast de grootschalige politieke gevolgen ook gewone gezinnen te maken kregen met grote consequenties.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd besloten dat krijgsgevangenen naar een neutraal land moesten worden gebracht. Duitse krijgsgevangenen kwamen in Nederland terecht en Engelse gevangenen in België.
In Nederland werden hiertoe krijgsgevangenenkampen ingericht. Dit kostte de Nederlandse staat geen geld. De kampen werden opgericht met eigen middelen en alles wat in het kamp werd gemaakt, werd naar Duitsland vervoerd. Eén van deze kampen bevond zich in Wolfheze. Hier werden gevangenen uit allerlei verschillende regimenten samengebracht. Ze werden hier niet behandeld als gevangenen, ze konden vrij rondlopen. Van onderofficiers tot hoger zaten in pensions. De mannen konden zelfs hun studie afmaken in Wageningen.
De jonge mensen wilden natuurlijk wat beleven, al was er weinig te doen in de omgeving. Bij een korfbalvereniging ontmoette één van de krijgsgevangenen een Nederlands meisje uit Oosterbeek. Hij was geboren in Saksen. Wie in die tijd een vak leerde moest op 'Wanderschaft' en zo was hij in Beieren terecht gekomen waar hij werd ingelijfd in het leger. Hij was de enige overlevende van zijn regiment.
Hij trouwde met het meisje dat hij bij de korfbalvereniging ontmoette en in 1927 werd hun dochter geboren. Hoewel hij een nieuw leven was begonnen, werden de gruwelen die hij had meegemaakt hem te veel. In 1929 ging hij onder zijn posttraumatische stress door. Hij liet zijn vrouw met twee dochters achter.
In die tijd was het gewoon dat kinderen de nationaliteit van hun vader kregen. Hoewel zijn dochter in Nederland was geboren, haar vader nooit echt had leren kennen en in een Nederlands gezin opgroeide, was zij Duitse. Hierdoor werd zij verplicht om naar een Duitse school te gaan. Dit zorgde voor veel onbegrip bij het jonge meisje, ze was toch niet anders? Haar moeder moest werken voor de Duitsers.
In de Tweede Wereldoorlog woonde het gezin in Arnhem. In 1944 maakten zij hier de Slag om Arnhem mee. Na een paar dagen in een schuilkelder te hebben doorgebracht, moesten zij de chaos die op straat was ontstaan onder ogen zien.
Na de Tweede Wereldoorlog was er een grote haat tegen de Duitsers. Haar nationaliteit, haar moeders liefde voor een Duitser en het feit dat haar zusje ook verliefd werd op een Duitse soldaat zorgde ervoor dat een grote stroom van leugens op gang kwam. 's Nachts werd het gezin van hun bed gelicht en naar een gevangenenkamp in Nijmegen gebracht. Onschuldig, ze hadden niets fout gedaan. Het meisje was nog minderjarig en had niet eens opgepakt mogen worden. Ze moesten werken buiten het kamp. Van voren en achter ingesloten door mannen met pistolen, liepen ze naar het werk, terwijl de mensen op straat op hen spuugden.
Toen haar moeder ziek werd in het kamp, werd ze boos. Een dag later werden ze vrijgelaten in Arnhem. Haar zusje trouwde met de soldaat. Een liefde die niet mocht bestaan, hield 54 jaar stand.
Dit is het resultaat van liefde in een tijd van oorlog. Waar de krijgsgevangen genomen Duitse soldaat nog met open armen in Nederland werd ontvangen, werd zijn dochter 15 jaar later als een 'slechte Duitser' bestempeld. Een verhaal dat bijna 80 jaar later voor het eerst wordt verteld, omdat men hier nog steeds niet voor open lijkt te staan. Ondanks alles heeft het meisje geleerd om van de kleine dingen in het leven te genieten.
Foto gedetineerden in kamp Wolfheze en stukken met betrekking tot dit kamp
Kamp Wolfheze
Photograph
Krijgsgevangenen in Kamp Wolfheze
Foto van krijgsgevangenen in Kamp Wolfheze. Aan de uniformen is te zien dat deze mannen uit verschillende regimenten afkomstig waren.
Interneringskamp Wolfheze
Publication
Sonderausgabe der Deutschen Wochenzeitung fur die Niederlande und Belgien zur Erinnerung an die Internierung der Deutschen Gefangenen in Niederland
Front
Krijgsgevangenkamp Wolfheze
Het krijgsgevangenkamp in Wolfheze
Postcard
52.0024191,5.786137599999961
Kaart geschreven aan Berte Heeser door een krijgsgevangene vanuit Kamp Wolfheze,op 12 augustus 1918
Postkaart
Transcriptie van de postkaart, geschreven door een krijgsgevangene in Kamp Wolfheze aan Berte Heeser op 12 augustus 1918
Vertaling van de kaart, door een krijgsgevangene in Kamp Wolfheze gestuurd aan Berte Heeser op 12 augustus 1918
CREATOR
DATE
/
LANGUAGE
nld
ITEMS
6
INSTITUTION
Europeana 1914-1918
PROGRESS
METADATA
Discover Similar Stories
Verhaal over de liefde tussen Pierre Van Craesbeeck en An Vandeneynde in de oorlog
1 Item
Het gaat hier over Pierre Van Craesbeeck (°1892, gehuwd met Vandeneynde An °1898)(de grootvader langs moederzijde van deelnemer Patrik Kouwer): hij had een kind bij het uitbreken van de oorlog (een tante van deelnemer Patrik Kouwer), maar was niet getrouwd. Bij het begin van de oorlog beslist Pierre Van Craesbeeck om via Nederland naar Groot-Brittannië te gaan om zo naar de IJzer te kunnen gaan om mee te vechten, maar hij wordt tegen de Nederlandse grens tegengehouden door een Duitse patrouille en beschoten. Pierre Van Craesbeeck heeft zich in een gracht verscholen, zijn vriend is verder gelopen. Hij heeft nooit meer iets van hem gehoord. Na verschillende uren in de gracht is hij bij het invallen van de duisternis terug naar Leuven gegaan. Dat duurde verschillende dagen. Bij zijn thuiskomst werd hij direct aangehouden omdat hij niet op de Kommandatur was aangemeld. Hij werd op de rooster gelegd, maar vrijgelaten na het excuus dat hij bij zijn lief (An Vandeneynde)(de grootmoeder van deelnemer Patrik Kouwer) gebleven was. || Dit verhaal werd vaak verteld door de grootmoeder van deelnemer Patrik Kouwer. || || Interview || De heer Pierre Van Craesbeeck || Dit verhaal werd vaak verteld door de grootmoeder van deelnemer Patrik Kouwer.
Brief met een verzoek aan de minister van oorlog
2 Items
Brief, aanvraag voor voeding in natura, aan de minster, 4 maart 1918
Nazaat van Belgische vluchtelinge die de liefde vond in Nederland
1 Item
Verschillende foto's, trouwboekje en religieuze voorwerpen van echtpaar Catharina Castermans en Piet Toussa, zij was een Belgische vluchtelinge te Bergen op Zoom, hij een Nederlandse soldaat. Ze trouwden in 1919. || Els van Gastel, 65, haar oma was vluchtelinge uit Belgie. (Catherina Castermans, geboren 1898). Was ingedeeld op Plein 13 in de tenten aldaar. Opa was soldaat in het Nederlandse leger. Zo hebben ze elkaar ontmoet, vermoedelijk in 1917 toen oma 19 was. Oma kwam naar BoZ met ouders, broer en zussen met een woonwagen. Onbekend is waar het gezin van leefde. Oma vertelde dat ze een heel hecht gezin waren. Gezin leefde mogelijk van de kermis. Mevrouw van Gastel woont in BoZ. Toen mevrouw van Gastel klein was, ging men jaarlijks met de bus naar Antwerpen, naar het strand Sint Anneke, dit weet zij nog goed. Men at hier een grote zak friet en genoot van deze traditie. Oma bleef in BoZ wonen, maar heel haar familie ging terug naar Belgie, omdat zij op de kermis stonden. Oma ging wel helpen bij haar familie. Mevrouw van Gastel voelde zich zelf niet zo thuis op de kermis, je moet er toch mee geboren zijn om dat leven echt te doorgronden. Oma is in 1919 getrouwd en kreeg zo de Nederlandse nationaliteit. Op vakanties werd er vaak gefietst naar familie in Belgie. De opa en oma van mevrouw van Gastel vonden dit prettig, ook opa die Nederlander was. Mevrouw van Gastel voelt zich ook echt half Vlaams. Sommige uitdrukkingen van oma gebruikt zij nu nog (b.v. als de kinderen vervelend /embetant zijn, of sjakos, een tas koffie, etc.). Zij vond haar oma een sterke vrouw en wilde zelf ook zo zijn. Opa kon wel eens tegen oma zeggen dat ze ‘een pinneke’ was, want zij kwam van achter het pinneke (het prikkeldraad van het kamp, waar zij elkaar leerden kennen). Dit verhaal laat zien dat uit iets vervelends toch ook iets heel moois kan ontstaan, zegt mevrouw van Gastel. Het huwelijk tussen opa en oma was goed, zegt mevrouw van Gastel. Voor hun tijd waren ze erg modern, ze leefden zich in in jonge mensen en stonden open voor hen. Zij waren misschien hun tijd wel vooruit door deze open manier van leven. Opa was na de oorlog magazijnchef in Bergen op Zoom bij de firma Timmermans. Oma werkte als huishoudster/schoonmaakster, o.a. bij de commissaris van politie. Ook in het politiebureau zelf. Tussendoor hielp zij de eigen familie ook nog op de kermis. Zij hadden een schietkraam, draaimolen en oliebollenkraam. Het gezin is destijds echt gevlucht, halsoverkop, met de woonwagen achter het paard naar Nederland. Mevrouw van Gastel weet niet hoe het de kermisattracties is vergaan. Opa en oma hebben destijds drie kinderen gehad, waarvan 2 snel stierven. Alleen de vader van mevrouw van Gastel is overgebleven. Hiervan had het gezin uiteraard veel verdriet. Na de oorlog had het gezin het voor die tijd best goed denkt mevrouw van Gastel. Ze hielpen ook andere gezinnen en opa en oma werkten. Oma heeft eigenlijk nooit over heimwee gesproken, maar het feit dat ze vaak terugging naar Belgie is voor mevrouw van Gastel wel reden te denken dat zij dit wel enigszins had.