Ο Αντισυνταγματάρχης Κωνσταντίνος Μαζαράκης-Αινιάν, επιτελάρχης Μεραρχίας Σερρών ενημερώνει με πρόχειρη επιστολή από το μέτωπο τον Μέραρχο Συνταγματάρχη Χριστοδούλου || τετρασέλιση επιστολή 17,5*13 cm αμφίγραπτη. Αρχείο Ιστορικών Εγγράφων Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος. Αρχείο Κ.Μαζαράκη, Φάκελος 8 Κίνημα Θεσσαλονίκης || || Letter || Front || || Letter || Back || || Front || Letter || || Back || Letter

Απόκομμα της εφημερίδας || Σε μία εποχή χωρίς τεχνολογικά ή άλλα μέσα οι Κύπριοι όπως και όλοι οι υπόλοιποι πολεμιστές κρατούσαν επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα στους οποίους περιέγραφαν με βλοσυρό αλλά και περήφανο τρόπο τη φρίκη του πολέμου και τις τότε συνθήκες που επικρατούσαν στα διάφορα μέτωπα. Ο Απόστολος Κ. Αποστόλου από τον Καραβά λίγες μέρες πριν το θάνατο του γράφει στον θείο του Ιωάννη Γ. Καλαβά: Μάθετε ότι είμαι καλά και μάχομαι στην πρώτη γραμμή για την υπεράσπιση και ελευθερία της πατρίδας μας. Εύχομαι να βλέπετε στις εφημερίδες τα κατορθώματα του Ελληνικού στρατού τον οποίο θαυμάζουν όλοι. Καθημερινά συλλαμβάνουμε Βούλγαρους αιχμαλώτους οι οποίοι μας εξιστορούν τα όσα υποφέρουν από τους Γερμανούς οι οποίοι τους βρίζουν, τους ξυλοκοπούν, τους αφήνουν πεινασμένους με διάφορες κακουχίες και ασθένειες ενώ εμείς την ίδια ώρα τρώμε πίνουμε, διασκεδάζουμε και χορεύουμε παίζοντας διάφορα όργανα. Στη συνέχεια της επιστολής του αναφέρει ότι προ λίγων ημερών χόρευαν και με συνοδεία αρμονικής στην πρώτη γραμμή και όταν άκουσαν οι Βούλγαροι τα γλέντια έριξαν οβίδες για να μας εκφοβίσουν αλλά χωρίς αποτέλεσμα αφού οι Έλληνες δεν φοβούνται όπως τότε το 1912 και 1913. Τέλος στην επιστολή του ο Απόστολος Κ. Αποστόλου επισυνάπτει το ακόλουθο τραγούδι: Τα σύννεφα διαλύθηκαν, λιώσανε τα χιόνια και κελαηδούν τα αηδόνια. Παντού παντού ακούγονται συμμαχικά κανόνια, φόβος και τρόμος έπιασε της Σόφιας τα αρκούδια. Από το ένα μέρος οι πεζοί από το άλλο οι τσολιάδες πετάνε για δώρα στον εχθρό μικρές χειροβομβίδες. Εμπρός ακούεται παντού από τους παλληκαράδες, οι πυροβολητές ατρόμητοι σκορπίζουν τις οβίδες. Ένας άλλος Κύπριος στρατιώτης που μετείχε στην μάχη του Σκρα και προάχθηκε στον βαθμό του Λοχία ο Μιχαήλ Θεοχάρους Μιχαηλίδης από το χωριό Πραιτώρι της επαρχίας Πάφου γράφει προς τον πατέρα του: Με την παρούσα επιστολή σας πληροφορώ ότι κερδίσαμε την νίκη του Σκρα ύστερα από επίμονη μάχη. Είμαι ευτυχής που έλαβα μέρος και βίωσα αυτή την γιγάντια μάχη. Επί δύο μέρες βομβαρδίζαμε τον τα εχθρικά χαρακώματα καταστρέφοντας έτσι κάθε συρματόπλεγμα και εμπόδιο. Εναέριες τορπίλες εισχώρησαν 5 μέτρα στη γη με αποτέλεσμα να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές στον εχθρό. Την 17η (πιθανόν Σεπτεμβρίου 1918) και ώρα 4 π.μ δόθηκε μέσω σάλπιγγας η εντολή για εξόρμηση των στρατιωτών μας και εντός 2 ωρών φτάσαμε στα αντίπαλα στρατεύματα τα οποία συλλάβαμε χωρίς καμία αντίσταση ενώ οι ίδιοι οι εχθροί θαύμασαν το την ανδρεία μας αφού εντός λίγων λεπτών βρέθηκαν περικυκλωμένοι αυτοί που θεωρούσαν απόρθητα τα φρούρια του Σκρα ντι Λέγγεν. Στη συνέχεια καταλάβαμε πολλά λάφυρα όπως όπλα πολυβόλα και πολεμοφόδια. Το μεγαλύτερο και πιο αξιοθαύμαστο θέαμα ήταν όταν τα Ελληνικά αεροπλάνα οδηγούμενα από τους Έλληνες αεροπόρους θριάμβευσαν δίνοντας έτσι μεγάλο ενθουσιασμό στα στρατεύματα μας. Πετούσαν 50 μέτρα πάνω από το έδαφος και έδειχναν με συνθήματα την πορεία της μάχης σε όλα τα στρατεύματα μας. Μόλις έγινε η κατάληψη του περιβόητου Σκρα και λόγω της έλλειψης συγκοινωνιών μεταξύ του Μεράρχου και των στρατευμάτων, χρησιμοποιήσαμε τα λευκά περιστέρια ως ταχυδρόμους στα οποία δέσαμε μικρούς φακέλους για να διαδώσουμε τις χαρμόσυνες ειδήσεις και τη λαμπρή μας νίκη. Μέσα από αυτές τις επιστολές μπορεί κανείς να αντιληφθεί τα βιώματα των πολεμιστών καθώς επίσης το θάρρος, την περηφάνια, τον ενθουσιασμό και την προθυμία τους να αγωνιστούν για την πατρίδα τους.

3 Εξαρτήματα από το φωτογραφικό εργαστήριο του Μιχαήλ Λιόντα στη Θεσσαλονίκη, αδελφού του Δημητρίου, που διατηρούσε φωτογραφείο εν Σέρραις. Προσφορά της Θεοδώρας Δερμεντζοπούλου Μάρτη, δεκαετία 1990.Το υλικό αυτό ανήκει στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών το οποίο αποτελεί μέρος της συλλογής του «Μουσικού αρχείου του Γ. Αγγειοπλάστη» το οποίο φυλάσσεται και εκτίθεται σε διαμορφωμένο χώρο στο κτίριο της βιβλιοθήκης. || || Other || Εξαρτήματα φωτογραφίας || Εξαρτήματα από το φωτογραφικό εργαστήριο του Μιχαήλ Λιόντα στη Θεσσαλονίκη.Το υλικό αυτό ανήκει στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών το οποίο αποτελεί μέρος της συλλογής του «Μουσικού αρχείου του Γ. Αγγειοπλάστη» το οποίο φυλάσσεται και εκτίθεται σε διαμορφωμένο χώρο στο κτίριο της βιβλιοθήκης.